مدتی است که موضوع خشکسالی و بحران آب در خاورمیانه و به ویژه در ایران در میان رسانههای جهان انعکاس زیادی داشته است. تحقیقات مختلف بینالمللی از جمله پژوهشهای دانشگاه معتبر « ام آی تی » و موسسه ماکس پلانک از آیندهای ترسناک در خاورمیانه به علت گرمایش جهانی و خشکسالی خبر دادهاند. آیا خاورمیانه و از جمله ایران کهن؛ در آینده سرزمینی غیرقابل زندگی خواهد بود که در آن بادهای خشک و خشن در بیابانهایی بیآب و علف فرمانروایی میکنند؟
چندی پیش سازمان فضایی آمریکا « ناسا » گزارشی پیرامون گرمایش جهانی و خشکسالی در ۳۰ سال آینده جهان منتشر کرد. این گزارش نشان میداد که ۴۵ کشور جهان در معرض خشکسالی شدید هستند و ایران در رتبه چهارم فهرست هشدار قرار دارد.
روزنامه « فایننشال تایمز » نیز در مقالهای با عنوان « ایران خشک شد » نوشت که ایران با پیشینه هفت هزار ساله تا ۲۰ سال دیگر از بی آبی و خشکسالی نابود می شود. تلویزیون فرانسه هم در گزارشی هشدار داد که مزارع پسته ایران به دلیل خشکسالی و برداشت بی رویه آبهای زیرزمین رو به نابودی هستند.
موسسه بینالمللی « منابع جهانی » طی تحقیقی اذعان کرده که تا سال ۲۰۴۰ کم آبی در خاورمیانه منجر به ایجاد بحرانهای امنیتی و اقتصادی میشود. در رتبه بندی بحران آب از ۳۳ کشور اول، ۱۴ کشور در خاورمیانه واقع شدهاند و ایران هم در رتبه سیزدهم قرار دارد.
در گزارش نگرانکننده ناسا به رودخانههای دجله و فرات نیز اشاره شده و اینکه این رودخانهها چگونه بر اثر گرمایش زمین از یک سو و مسابقه سدسازی در منطقه از سوی دیگر بعد از رودخانههای هند، بیش از هر جای دیگر در حال از دست دادن آب هستند که خطر خشکیدن دجله و فرات برای ما به معنای از دست رفتن بارشهای پاییزه و تشدید پدیده گرد و غبار است.
در گزارش ناسا به کشورهایی مثل ایران، عراق، ترکیه و سوریه هشدار جدی داده شده که به خاطر استفاده نامطلوب از منابع آب در معرض جدی خطر خشکسالی و بحران آب قرار خواهند داشت. در بخشی دیگر از این گزارش آمده که هیچ بعید نیست بین ۳۰ تا ۴۰ سال آینده، بخشهای وسیعی از ایران به بیابان مطلق تبدیل شود.
هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل نسبت به مسایل زیست محیطی و بحران آب در ایران هشدار داده است و از رسانه ها خواسته درباره این بحران به صورت جدی وارد شوند.
چیت چیان وزیر نیروی ایران بقای کشور را در معرض خطر دانسته و با بیان اینکه « میزان آب تجدیدشونده کشور از متوسط ۱۳۰ میلیارد مترمکعب به متوسط ۱۱۶ میلیارد مترمکعب کاهش یافته و در سالهای اخیر باز هم کاهش مییابد » گفت : طبق استانداردهای جهانی اگر در یک منطقه ۴۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر استفاده شود منطقه در حال پایداری است، اما اگر میزان استفاده از منابع آب تجدیدپذیر به بالای ۴۰ درصد برسد، منطقه در وضعیت بحرانی قرار دارد و این در حالی است که در حال حاضر در کشور ما بیش از ۸۶ درصد از منابع آب تجدید پذیر استفاده میشود. وی ادامه حیات و تمدن و بقای ایرانی را بهدلیل شرایط آبی کشور در معرض تهدید دانست و گفت : ما ناچاریم در وضعیت مصرف آب تجدیدنظر کنیم و در رابطه با کاهش مصرف آن، به اشتراک و اتفاقنظر برسیم. رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ایران از درگیری ۷۲ درصد جمعیت کشور با پدیده خشکسالی خبر می دهد.
ایران با میانگین بارش ۲۵۰ میلیلیتر در سال در مقابل ۹۰۰ میلیلیتر متوسط بارندگی جهانی در کمربند خشکی کره زمین قرار گرفته است. در ابتدای سال ۹۵ رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی تاکید کرد که بحران خشکسالی انباشته کشور با بارش های مقطعی رفع نخواهد شد و وضعیت آبهای زیرزمینی با بارشهای کوتاه مدت بهبود نمییابد.
دکتر مجید عباسپور رئیس دانشکده محیط زیست و انرژی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد معتقد است که میزان بارش در کشور مقدار محدودی یعنی حدود ۴۰۰ میلیارد متر مکعب در سال است که در چند سال اخیر به دلیل تغییرات آب و هوایی و خشکسالی کمتر نیز شده، بنابراین یکی از عواملی که موج افزایش بیابانزایی در کشور می شود؛ مشکل کمبود بارش و آب است. همچنین الگوی بارش ها نیز تغییر کرده است و شاهدیم که در زمستان ها مقدار بارش برف کم شده و به همین خاطر یخچال های طبیعی که منابع آب جاری در فصل گرما برای آبیاری زمین ها و تامین سفره های آب زیر زمینی هستند؛ با چالش روبرو شده است.
سازمان ملی اقیانوسی و جوی ایالت متحده آمریکا میگوید هم اکنون دما بیشتر سطح کره زمین گرمتر از میانگین دما تاریخ است و نتیجه این اتفاق هم تبدیل شدن ماه ژوئن امسال به گرمترین ژوئن از سال ۱۸۸۰ تاکنون است. بر اساس آخرین اطلاعات ناسا ماه جولای ۲۰۱۶ (۱۰ تیر تا ۹ مرداد) با ادامه دادن به روند شکسته شدن رکورد ماهانه دما، رکورد گرمترین جولای تاریخ که تنها یک سال پیش شکسته شده بود را شکست.
مصرف بیرویه منابع انرژی باعث شده است اتمسفر زمین به طور روزافزونی مقادیر بیکرانی از گازهای گلخانهای را در خود جای دهد. پیامد این وضعیت تغییر اقلیم بوده است که خود را به صورتهای گوناگون از قبیل افزایش گرمای جهانی، بالا آمدن سطح آب دریاها و اقیانوسها، ذوب شدن یخهای قطبی و وقوع رگبارهای سیلآسا، در برخی نقاط نشان میدهد. کوران و سرمای شدید و کوتاه مدت، انقراض گونههای جانوری و گیاهی، شیوع بیماریهای مسری و ناشناخته، قحطی و کمبود مواد غذایی از دیگر مصایبی است که میتواند حاصل از تغییرات آب و هوا باشد.
به گفته دانشمندان شواهد نشان می دهد، در آیندهای نه چندان دور تغییر اقلیم باعث خواهد شد بخشهای زیادی از دنیا غیرقابل سکونت شود و شهرهای بزرگ و ساحلی بسیاری به زیر آب روند. طوفانهای شدید نسلهای آینده را مجبور می کنند دائما در حال سفر باشند. بیماریهای میکروبی، عفونی و همچنین بیماریهای مرگباری که توسط حشرات انتقال می یابند زمین را در برمیگیرد و جنگهای زیادی مانند آنچه در سوریه در حال رخ دادن است بر سر آب در جهان رخ می دهد. چراکه برخی تحلیل گران دلیل شروع جنگ سوریه را موضوع آب می دانند. بحران آب آینده نوع بشر را به شدت تهدید میکند.
هم اکنون هم تاثیر زیادی روی کره زمین داشته است؛ طوفانها، سیلها و خشکسالیها بسیاری از کشورهای دنیا را در برگرفتهاند.